Zmiany w obrębie tarczy oraz kanału szyjki macicy mogą sygnalizować przynajmniej kilka poważnych chorób. Najgroźniejszą z nich jest nowotwór szyjki macicy stanowiący zagrożenie tym bardziej niebezpiecznie, że nie dające o sobie początkowo znać w żaden inny sposób. Na szczęście, zmiany te można wykryć w okresie, w którym nie zapowiadają jeszcze poważnych problemów ze zdrowiem. Pozwala na to nieskomplikowane i niemal bezbolesne badanie znane jako cytologia.
Cytologia jest wymazem komórkowym pobieranym z tej okolicy. Pozwala na zbadanie granicy pomiędzy dwoma nachodzącymi na siebie rodzajami nabłonka – wielowarstwowym i jednowarstwowym. Tam, gdzie nabłonki te się stykają dochodzi do rozwoju niemal dziewięćdziesięciu procent zmian szyjki macicy. Niemal zawsze winny jest im wirus HPV przenoszony drogą płciową. Obecność wirusa w organizmie kobiety nie oznacza automatycznie rozwoju nowotworu, badanie cytologiczne pozwala jednak na uzyskanie odpowiedzi na pytanie o to, z jak patogennymi zmianami mamy do czynienia.